Добір морозостійких ліній пшениці м’якої озимої

Автор(и)

  • N. V. Bulavka Миронівський інститут пшениці імені В.М. Ремесла НААН, Ukraine
  • T. V. Yurchenko Миронівський інститут пшениці імені В.М. Ремесла НААН, Ukraine
  • O. M. Kucherenko Миронівський інститут пшениці імені В.М. Ремесла НААН, Ukraine

DOI:

https://doi.org/10.31073/mvis201704-01

Ключові слова:

пшениця м’яка озима, морозостійкість, добір, проморожування, гібриди, донори, джерела

Анотація

Мета. Відпрацювати ряд підходів для вдосконалення способу добору морозостійкого селекційного матеріалу пшениці м'якої озимої з гібридних популяцій. Методи. Для добору використовували вдосконалений метод проморожування проростків, що дає змогу одночасно проморозити значну кількість зразків за невеликих енерговитрат. Для оцінки отриманого в результаті добору морозостійкого матеріалу застосовували також метод проморожування в камерах низьких температур рослин у посівних ящиках, що пройшли загартування на відкритому майданчику. Такий метод є більш точним і наближеним за умовами загартування і проморожування до природних стресових факторів зимівлі. Результати. Підтверджено доцільність проморожування гібридів пшениці озимої в ранніх поколіннях з метою добору морозостійких форм. У селекції на підвищення морозостійкості показано ефективність використання у гібридизації створених авторами донорів Лютесценс 696, Лютесценс 770, Лютесценс 453, Лютесценс 885. Отримано більше 150 морозостійких ліній, які в подальшому можуть бути використані в селекції. Висновки. Достатній рівень морозостійкості селекційного матеріалу пшениці м'якої озимої досягається, по-перше, залученням до схрещувань широкого набору сортів, що доповнюють один одного відповідно до різних факторів адаптації до низької температури, по-друге, – досконало відпрацьованими методами добору з гібридних популяцій у природних і штучних умовах. Вдосконалено метод створення морозостійкого селекційного матеріалу пшениці м’якої озимої проморожуванням у камерах ЛВН-200Г проростків гібридних рослин у ранніх поколіннях. Для оцінки отриманого в результаті добору морозостійкого матеріалу застосовано також метод проморожування рослин у посівних ящиках в камерах КНТ-1. Показано ефективність застосування для гібридизації створених авторами донорів морозостійкості. Отримані морозостійкі лінії можуть бути використані в селекції.

Посилання

Orliuk, A. P., & Honcharova, K. V. (2002). Adaptyvnyi i produktyvnyi potentsialy pshenytsi [Adaptive and productive wheat potentials]. Kherson: Ailant. [in Ukrainian]

Morgun, V. V., Logvinenko, V. F., Ulich, L. I., & Kravets, V. S. (2000). Winter and frost resistance of modern varieties of winter wheat. Fiziologiya i Biokhimiya Kul’turnykh Rasteniy [Physiology and Biochemistry of Cultivated Plants], 32(4), 255–260. [in Russian]

Kirian, V. M. (1999). Factors of winter resistance for winter wheat breeding in the Forest-Steppe of Ukraine. Visnyk ahrarnoi nauky [New of Agrarian Science], 8, 21–25. [in Ukrainian]

Lytvynenko, M. A. (2010). Improvement of the breeding program of winter bread wheat of universal type for conditions of the South of Ukraine in connection with climate changes. Zbirnyk naukovykh prats SHI-NTsNS [Collected scientific works of the Plant Breeding and Genetics Institute – National Center of Seed and Cultivar Investigation of NAAS], 16(56), 9–22. [in Ukrainian]

Burdeniuk-Tarasevych, L. A. (2003). Breeding of intensive varieties of winter wheat with high winter resistance for the conditions of Forest-Steppe and Polissia of Ukraine. Zbirnyk naukovykh prats SHI-NTsNS [Collected scientific works of the Plant Breeding and Genetics Institute – National Center of Seed and Cultivar Investigation of UAAS], 4(44), 48–55. [in Ukrainian]

Burdeniuk-Tarasevych, L. A. (2007). Results and prospects of winter wheat breeding for increased adaptability for the conditions of Forest-Steppe and Polissia of Ukraine. Naukovo-tekhnichnyi biuleten Myronivskoho instytutu pshenytsi imeni V.M. Remesla UAAN [Sci.-Techn. Bull. of the V.M. Remeslo Myronivka Inst. of Wheat of UAAS]. 6–7, 48–57. [in Ukrainian]

Morgun, V. V., Logvinenko, V. F., & Kravets, V. S. (2000). Features of selection for frost resistance in hybrid populations of winter wheat. Fiziologiya i Biokhimiya Kul’turnykh Rasteniy [Physiology and Biochemistry of Cultivated Plants], 32(6), 439–443. [in Russian]

Sukhorukov, A. F. (2003). Methods and results of breeding winter-hardy and productive varieties of bread wintert wheat. In Puti resheniya problem povysheniya adaptivnosti, produktivnosti i kachestva zernovykh i kormovykh kul'tur: materialy Mezhdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferentsii [Ways to solve the problems of increasing the adaptability, productivity and quality of grain and forage crops: Proc. Int. Sci. Conf.] (pp. 43–44). June 15-17, 2003, Samara, Russia. [in Russian]

Demydov, O. A., Kochmarskyi, V. S., Kyrylenko, V. V., Kolomiiets, L. A., Bulavka, N. V., Gumeniuk, O. V., Khomenko, L. O., Yurchenko, T. V., & Derhachov, O. L. (2015). Sposoby doboru morozostiikoho materialu pshenytsi miakoi ozymoi (Triticum aestivum L.) [Ways of breeding frost-resistant material of bread winter wheat (Triticum aestivum L.)]. Myronivka. [in Ukrainian]

Mel'nitskiy, V. N., & Samygin, G. A. (1980). The study of the physiological characteristics of frost resistance of winter cereals by the method of freezing seedlings. Fiziologiya Rasteniy [Plant Physiology], 27(1), 157–164. [in Russian]

Pshenytsia ozyma. Metody vyznachennia morozostiikosti sortiv: DSTU 4749: 2007. [Winter wheat. Method of determining the frost resistance of varieties: State Standard 4749: 2007]. (2008). Kyiv: Derzhspozhyvstandart Ukrainy. [in Ukrainian]

##submission.downloads##

Опубліковано

2017-06-15

Номер

Розділ

Селекція зернових культур